Otyłość to choroba przewlekła, przebiegająca bardzo podstępnie. Doprowadza do powstania istotnych dla zdrowia powikłań. Pogarsza jakoś życia, z czasem utrudniając prawidłowe funkcjonowanie. Należy o tym pamiętać i dołożyć wszelkich starań by uniknąć zachorowania. Konsekwentnie stosując kilka zasad, możemy to osiągnąć!
Profilaktyka otyłości
Znając powagę zagrożeń i konsekwencji jakie niesie za sobą otyłość, ważne jest, aby prowadzić odpowiednią profilaktykę przeciwdziałającą jej rozwojowi. Podstawą takiego postępowania jest prawidłowa dieta oparta o produkty pełnowartościowe i niskoprzetworzone. Nie powinno w niej zabraknąć owoców i warzyw. Tłuste mięsa powinny zostać zastąpione drobiem oraz rybami, a tłuszcze zwierzęce tłuszczami roślinnymi. Nie powinno też zabraknąć produktów zbożowych bogatych w wartości odżywcze oraz błonnik. Oprócz zmiany składu posiłków, należy również zwrócić uwagę na ich regularność oraz unikanie podjadania między nimi, a także na ważną rolę śniadania jako pierwszego posiłku w ciągu dnia. Należy też unikać jedzenia późno wieczorem lub w nocy.
Ważnym krokiem do przeciwdziałania otyłości jest codzienna aktywność fizyczna. Może to być jazda na rowerze, pływanie, jogging czy nawet szybki marsz. Wystarczy 30 minut dziennie, lecz istotne jest, aby taka forma aktywnego wypoczynku była regularna. Jeden – dwa razy w tygodniu to stanowczo za mało. Każdego dnia należy znaleźć czas na odrobinę ruchu.
A co zrobić gdy jest już za późno?
U osób, u których doszło do rozwoju otyłości konieczne jest podjęcie leczenia. Leczenie podzielić można na postępowanie niefarmakologiczne, farmakologiczne oraz operacyjne.
Leczenie otyłości rozpoczynamy od metod niefarmakologicznych, których podstawą, podobnie jak w profilaktyce, jest dieta. Musi ona jednak spełniać pewne dodatkowe kryteria. Średnie dobowe zapotrzebowanie energetyczne wynosi 25 kcal/kg/dobę. W przypadku leczenia dostarczanie energii powinno być mniejsze o około 500-600 kcal od normalnego dziennego zapotrzebowania. Oszacowano, że dzienny deficyt 600 kcal skutkuje zmniejszeniem masy ciała o około 0,5 kg w ciągu tygodnia. Tygodniowy ubytek masy ciała nie powinien przekraczać kilograma. Zbyt intensywne odchudzanie może skutkować rozwojem powikłań hormonalnych i metabolicznych. Z tego względu najlepszym rozwiązaniem jest specjalistyczna konsultacja dietetyczna.
Kolejnym ważnym elementem jest aktywność fizyczna. Chorzy leczeni z powodu otyłości powinni wykonywać ćwiczenia trwające 30-60 minut dziennie. Wysiłek fizyczny powinien być jednak dostosowany do etapu leczenia, wydolności fizycznej pacjenta oraz chorób współistniejących. Wysiłek fizyczny zwiększa zużycie energii, termogenezę poposiłkową oraz zapobiega zjawisku odbicia (efektowi jo-jo, czyli ponownemu zwiększeniu masy ciała po zaprzestaniu stosowania diety). Nie wolno zapominać jednak, że sam wysiłek fizyczny, niepoparty dietą może nie wystarczyć.
Innym elementem leczenia niefarmakologicznego jest często bagatelizowana psychoterapia. Bywa ona pomocna w modyfikacji nawyków żywieniowych i zmianie zachowań. Uczy samoobserwacji, a także technik procesu jedzenia, wzmacniając zachowania pomagające zmniejszyć i utrzymać odpowiednią masę ciała. Ma ona także na celu pomoc pacjentom i ich wspieranie w walce z otyłością.
Ostatecznym etapem leczenia otyłości jest leczenie operacyjne. Wykorzystuje się tu różne bariatryczne techniki operacyjne mające na celu zmniejszenie objętości żołądka, co uniemożliwia przyjmowanie jednorazowo dużych ilości pokarmu. Do leczenia operacyjnego kwalifikuje się chorych z otyłością III stopnia (BMI >40 kg/m2) oraz z otyłością II stopnia (BMI 35,0–40,0 kg/m2) i współtowarzyszącą chorobą związaną z otyłością. Dodatkowym kryterium jest wiek. Operacji poddani mogą być chorzy w wieku między 18. a 60. rokiem życia.
Źródło: UiM (7)
lek. med. Jakub Żółciński
lekarz medycyny,
pracownik Szpitala Klinicznego im. prof. W. Orłowskiego
oraz Wojskowego Instytutu Medycyny Lotniczej,
absolwent Warszawskiego Uniwerystetu Medycznego
i studiów podyplomowych w zakresie medycyny estetycznej.
członek POLME.
