Na osteoporozę częściej zapadają kobiety po menopauzie, co związane jest z niskim poziomem estrogenów. Duży odsetek zachorowań notuje się także u osób po 60 roku życia, co jest konsekwencją utraty gęstości mineralnej kości. Proces ten, postępujący wraz z wiekiem, rozpoczyna się około 40 roku życia. Jednak istnieją czynniki, które mogą go przyspieszyć.

Zalicza się do nich: nadużywanie alkoholu, dieta uboga w wapń, mała aktywność fizyczna, palenie papierosów czy niedostateczna ekspozycja na światło słoneczne. Osteoporoza to niestety bardzo podstępna choroba niedająca często żadnych objawów. Z tego względu nazwana została „cichą epidemią”. Dopiero kiedy kość jest już bardzo osłabiona i nie może podołać działaniu normalnych nacisków pojawiają się pierwsze symptomy choroby. Najczęściej dochodzi wówczas do złamań trzonów kręgów, co powoduje przewlekły ból kręgosłupa i dyskomfort przy siadaniu czy staniu. Te objawy chorzy często traktują jako normalny efekt starości, nieidentyfikując ich z osteoporozą. Zdarzają się także złamania kości długich, będące następstwem upadków czy poślizgnięć.

Osteoporoza – zadbaj o wapń

Jako, że osteoporoza jest chorobą podstępną, wcześniej warto pomyśleć o odpowiedniej profilaktyce. W zapobieganiu złamań osteoporotycznych najważniejsza jest dieta bogata w wapń oraz witaminę D. Wapń jest składnikiem budulcowym tkanki kostnej i zębów. Odpowiednia ilość tego pierwiastka sprawia, że kości są mocne, a ryzyko zachorowania na osteoporozę ulega zmniejszeniu. Osoby dorosłe dziennie powinny dostarczać 1000 mg wapnia. Najlepszym jego źródłem są mleko, sery oraz mleczne napoje fermentowane (maślanka, jogurt, kefir, zsiadłe mleko). Aby zaspokoić dobowe zapotrzebowanie na wapń należy skonsumować: 3 szklanki mleka, 2 szklanki mleka i 2 plasterki żółtego sera, 3-4 kefiry, 1000 mg białego sera, 3 jogurty. Musisz wiedzieć, że produkty odtłuszczone zawierają tyle samo wapnia, co te pełnotłuste. Oczywiście jeśli pokrycie całkowitego zapotrzebowania na wapń samą dietą nie jest możliwe, warto stosować suplementację. Równie istotna jak wapń jest witamina D, która ułatwia wchłanianie tego pierwiastka z przewodu pokarmowego. Wytwarzana jest w skórze pod wpływem promieniowania słonecznego. W Polsce odpowiednie nasłonecznienie występuje od połowy czerwca do połowy września. Wówczas wystarczy przebywać na słońcu 2-3 razy dziennie przez 15 minut, aby dostarczyć swojemu organizmowi dostateczną ilość witaminy D. W pozostałych miesiącach należy witaminę tę przyjmować z pokarmami. Dobrym jej źródłem są jaja, ryby (łosoś, tuńczyk, śledź), mleko, tran.

Osteoporoza – czynniki ryzyka

Oprócz diety, w zapobieganiu osteoporozy, istotne są także inne czynniki. Jej rozwój przyspiesza palenie tytoniu. Zwiększone stężenie substancji toksycznych pochodzących z papierosów wpływa na pogorszenie przyswajania wapnia przez kości. W związku z tym poleca się całkowite wyeliminowanie palenia. Niekorzystnie wpływa również nadużywanie alkoholu. Napoje wysokoprocentowe prowadzą do zmniejszenia stężenia witaminy D oraz wapnia, co prowadzi do przyspieszonego niszczenia kości. Nie należy zapominać również o ruchu. Aktywność fizyczna stymuluje kości, co pozytywnie wpływa na ich trwałość, zmniejszając podatność na złamania.

Osteoporoza – badanie gęstości kości

Metodą rozpoznania osteoporozy w jej wczesnej fazie jest densytometria, czyli badanie gęstości kości. Wykonuje się je przy użyciu specjalnego aparatu rentgenowskiego wykorzystującego niskie dawki promieniowania X. Pozwala ono określić stopień ubytku masy kostnej. Badanie densytometryczne przeprowadza się zazwyczaj w odniesieniu do kości, które najczęściej ulegają złamaniu w przebiegu osteoporozy (odcinek lędźwiowy kręgosłupa, szyjka kości udowej, a także kości nadgarstka oraz przedramienia.W interpretacji badania istotny jest wskaźnik T-score, który określa stosunek gęstości mineralnej kości osoby badanej do średniej gęstości kości osoby młodej.

Interpretacja T- score:

• +/-1 – wartości prawidłowe
• od 1 do – 2,5 – niska masa kostna (osteopenia)
• poniżej – 2,5 – osteoporoza.