ONA
ON
Z wiekiem ciało kobiety przechodzi liczne zmiany hormonalne, które mają istotny wpływ na jakość życia i zdrowie intymne. Jednym z często występujących problemów jest atrofia pochwy. O tym, jak rozpoznać objawy i jak skutecznie radzić sobie z atrofią pochwy, mówi lek. med. Grażyna Bogutyn, ginekolog z Praktyki Lekarskiej Medico w Krakowie.
Atrofia pochwy nazywana jest również menopauzalnym zespołem układu moczowo-płciowego (Genitourinary Syndrome of Menopause, GSM). Choć problem ten najczęściej dotyczy kobiet w wieku okołomenopauzalnym, może wystąpić również w innych etapach życia.
Co to jest atrofia pochwy?
Atrofia pochwy to proces zaniku, ścienienia i zwiotczenia nabłonka pochwy, wynikający z niedoboru estrogenów. Hormony te odgrywają kluczową rolę w utrzymaniu prawidłowej struktury, funkcji i zdrowia tkanek pochwy. Gdy ich poziom spada, ściany pochwy stają się cieńsze, mniej elastyczne, a tym samym bardziej podatne na urazy oraz mniej odporne na infekcje. Dochodzi również do zmniejszenia produkcji naturalnego śluzu, co pogarsza nawilżenie tej okolicy, wpływa na odczucia i zwiększa ryzyko uszkodzeń.
Estrogeny stymulują rozwój i regenerację komórek nabłonka pochwy, utrzymują odpowiednie ukrwienie oraz sprzyjają utrzymaniu kwaśnego pH, co tworzy naturalną barierę ochronną przed infekcjami. Gdy poziom hormonów spada, mechanizmy te ulegają osłabieniu. Zmiany zachodzące w tkankach mogą powodować dyskomfort i szereg dolegliwości utrudniających codzienne funkcjonowanie, w tym ból podczas współżycia, pieczenie, podrażnienie oraz częstsze infekcje.
Choć atrofia pochwy jest najczęściej procesem związanym z menopauzą, może wystąpić również u kobiet w innych etapach życia. Przykładowo, okres po porodzie i karmienie piersią to czas, w którym poziom estrogenów naturalnie spada z powodu działania prolaktyny. Niektóre tabletki antykoncepcyjne zawierające niski poziom estrogenów mogą wpływać na kondycję nabłonka pochwy. Terapie onkologiczne, takie jak chemioterapia, radioterapia, czy terapie antyhormonalne, również mogą obniżać poziom estrogenów i prowadzić do zmian w tkankach intymnych. Choroby autoimmunologiczne, takie jak np. zespół Sjögrena, także mogą powodować suchość błon śluzowych, w tym pochwy. Nie należy więc bagatelizować objawów, i możliwie szybko poddać się diagnostyce – od tego zależy komfort intymny.
Jakie są objawy atrofii pochwy?
Objawy atrofii pochwy mogą być złożone i wpływać na codzienne funkcjonowanie kobiety. Do najczęstszych dolegliwości należą uczucie suchości pochwy, pieczenie oraz świąd. Ból podczas współżycia, znany jako dyspareunia, często towarzyszy zmniejszonemu nawilżeniu i obniżonej elastyczności tkanki pochwy. Częstsze infekcje intymne są konsekwencją zaburzeń mikrobiomu pochwy i zmniejszenia jej naturalnych mechanizmów obronnych. Kobiety mogą również doświadczać podrażnienia oraz pieczenia, szczególnie podczas oddawania moczu. Plamienia po współżyciu są kolejnym objawem wynikającym z uszkodzenia ścian pochwy. Warto jednak zaznaczyć, że podobnie jak z przyczynami, które bywają niejednorodne, tak i objawy nie muszą być jednakowe. Kluczowa jest indywidualna diagnoza i dobranie odpowiedniego leczenia.
Jak diagnozuje się atrofię pochwy?
Diagnoza atrofii pochwy rozpoczyna się od szczegółowego wywiadu lekarskiego. Lekarz ginekolog pyta o objawy, historię zdrowotną oraz ewentualne zmiany hormonalne. Kolejnym krokiem jest badanie ginekologiczne, podczas którego oceniany jest stan nabłonka pochwy, jej elastyczność oraz ewentualne oznaki stanu zapalnego. Lekarz może także zalecić dodatkowe badania, takie jak cytologia pochwy, pozwalająca ocenić kondycję komórek nabłonka. Badanie pH pochwy jest pomocne w diagnostyce, gdyż wyższe pH może także wskazywać na atrofię.
W przypadku kobiet w okresie okołomenopauzalnym lub po terapii onkologicznej, szczególnie zalecane są badania hormonalne. Na ich podstawie lekarz zleca odpowiednie metody leczenia.
Czytaj także: >>> Ginekologia estetyczna nie jest tematem tabu.
Skuteczne metody leczenia
Leczenie atrofii pochwy powinno być dostosowane do indywidualnych potrzeb kobiety i stopnia zaawansowania objawów. Istnieje kilka skutecznych metod terapeutycznych, które zalecane są samodzielnie lub uzupełniają się w ramach terapii leczenia schorzeń uroginekologicznych.
Terapia hormonalna miejscowa jest najpopularniejszą metodą leczenia atrofii pochwy. Stosowanie preparatów hormonalnych zawierających estrogeny w formie kremów, globulek lub krążków dopochwowych działa bezpośrednio na tkanki pochwy, zmniejszając objawy i poprawiając ich kondycję. W przypadku łagodniejszych objawów pomocne mogą być bezhormonalne środki nawilżające oraz lubrykanty na bazie wody lub silikonu, które zmniejszają dyskomfort podczas współżycia i codziennego funkcjonowania.
Nowoczesną i obiecującą metodą leczenia atrofii pochwy jest zastosowanie technologii wykorzystującej połączenie wysoce skoncentrowanego tlenu i niskocząsteczkowego kwasu hialuronowego. Molekularny tlen pobudza mikrokrążenie, wspiera procesy regeneracji tkanek, stymuluje ich odnowę poprzez lepsze odżywienie i zwiększenie elastyczności, a także wykazuje działanie bakteriobójcze.
Kwas hialuronowy charakteryzuje się intensywnymi właściwościami nawilżającymi, pomagając zachować napięcie, sprężystość i właściwy kształt komórek. A to wszystko w formie komfortowego zabiegu, który nie wymaga ani specjalnego przygotowania, ani okresu rekonwalescencji. Przywrócenie komfortu jest odczuwalne już po pierwszej sesji zabiegowej.
Ta terapia jest także istotnym wsparciem przy zastosowaniu bardziej inwazyjnych metod, jak np. leczenia atrofii pochwy z zastosowaniem lasera frakcyjnego. Jego zadaniem jest stymulacja i regeneracja tkanek, co poprawia lubrykację i elastyczność. Terapia laserowa wymaga jednak wykluczenia przeciwwskazań, które omawiane są z lekarzem podczas wizyty. W niektórych przypadkach lekarz może zalecić hormonalną terapię zastępczą (HTZ), szczególnie jeśli atrofii towarzyszą inne objawy menopauzalne, takie jak uderzenia gorąca czy wahania nastroju. Zmiana stylu życia również może wspomóc proces leczenia.
Czytaj także: >>> Terapie z zakresu ginekologii estetycznej.
Nie ignoruj objawów
Aktywność fizyczna, zdrowa dieta bogata w fitoestrogeny (takie jak soja czy siemię lniane) oraz odpowiednia higiena intymna, mogą wspierać regenerację nabłonka pochwy i poprawiać jakość życia pacjentki. Dobre samopoczucie ogólne sprzyja także zdrowiu i komfortowi intymnemu.
Nie warto ignorować objawów atrofii pochwy ani uznawać ich za nieuniknioną część starzenia się organizmu. Dzisiejsza medycyna oferuje wiele skutecznych metod terapii, które pozwalają kobietom cieszyć się zdrowiem i komfortem intymnym na każdym etapie życia. Jeśli odczuwasz dyskomfort, skonsultuj się z lekarzem i znajdź dla siebie najlepsze rozwiązanie.
Lek. Grażyna Bogutyn – ginekolog z Praktyki Lekarskiej Medico w Krakowie.
