Lipotransfer – najlepsza metoda regeneracji skóry

Według obecnej wiedzy największą ilość komórek macierzystych zawiera tkanka tłuszczowa. Większą nawet niż szpik kostny. W ostatnich latach, ze względu na łatwy dostęp, stała się ona głównym źródłem pozyskiwania stromalnej frakcji komórek macierzystych. Komórki te są multipotencjalne, co oznacza, że mogą się przyczynić do regeneracji każdej tkanki, do której zostaną podane. W związku z tym znalazły bardzo szerokie zastosowanie w ortopedii i medycynie sportowej, gdzie urazy są rozległe, a szybkość procesu gojenia kluczowa. W ślad za tym poszła medycyna estetyczna, w tym także ginekologia estetyczna i regeneracyjna. Autoprzeszczep tłuszczu, czyli lipotransfer, w szeroko pojętej medycynie estetycznej wykonywany jest  najczęściej do twarzy, szyi, dekoltu oraz okolic intymnych – sromu i pochwy.

Zabieg można podzielić na trzy etapy: pobranie tłuszczu (liposukcja), jego odpowiednie przygotowanie i sam przeszczep (lipotransfer).

Etap pierwszy polega na wstrzyknięciu w okolicę planowanego pobrania materiału (tłuszczu) roztworu znieczulającego i przeciwbakteryjnego (roztwór Klaina). Miejscem pobrania może być okolica na której ze względów estetycznych zależy pacjentowi (np. usunięcie nadmiaru tłuszczu z brzucha czy boczków) lub inna, wybrana tylko na potrzeby pobrania małej ilości tłuszczu (uda, kolana, etc).

Po tzw. infiltracji (podaniu rozworu Klaina) należy odczekać 15-20 minut w celu rozpuszczenia się tkanki tłuszczowej. Następnie tłuszcz jest odsysany kaniulą podłączoną do strzykawki. W kolejnym etapie podlega specjalnemu przygotowaniu – jest płukany lub odwirowywany (w zależności od stosowanej technologii). Następnie jest rozdrabniany do tak małych cząstek, żeby możliwym było wszczepienie go przez cienką kaniulę (tzw. mikrofat lub nanofat). Ten produkt końcowy można jeszcze odpowiednio przygotować w celu pozyskania samych komórek macierzystych, jednak nie jest to niezbędne, ponieważ w przeszczepianym pełnym materiale jest ich wystarczająca ilość.

Ostatni etap, czyli transfer tłuszczu rozpoczyna się od przygotowania obszaru zakwalifikowanego do przeszczepu. Polega ono na odkażeniu skóry i znieczuleniu miejsc późniejszych wkłuć kaniuli. Następnie przygotowany tłuszcz jest wstrzykiwany w małych depozytach rozproszonych po całej okolicy poddawanej terapii. W przypadku twarzy są to okolice brody, ust, fałdów przynosowych, kości jarzmowych, uszu, skroni, oczu, tzw. lwiej bruzdy, czoła i granicy włosów. Obszar szyi i dekoltu ostrzykiwany jest wzdłuż linii zmarszczek. Nieco inaczej przebiega procedura lipotransferu biustu, podczas której nasz własny tłuszcz wykorzystywany jest do powiększenia piersi.

W efekcie terapii skóra staje się bardziej napięta, a owal twarzy wyraźniejszy. Dzięki wyciągnięciu podbródka owal twarzy nieco się wydłuża, co ma szczególne znaczenie w przypadku jej okrągłego kształtu.

Bardzo ważnym wskazaniem do lipotransferu są sińce pod oczami. Żadne preparaty stosowane w medycynie estetycznej nie są w stanie tak rozjaśnić tej okolicy jak tłuszcz, który jest jasny, ale nie przezierny, w związku z czym przykrywa naczynia krwionośne zgromadzone po oczami.

W przypadku miejsc intymnych do najczęstszej lokalizacji lipotransferu należą wargi sromowe większe. Tłuszcz podawany jest głównie w celu zmniejszenia ich wiotkości lub korekty asymetrii. Przeszczep może być także wykorzystywany w celu leczenia defektów pourazowych, jak np. do blizny po okołoporodowym nacięciu krocza lub w przypadku zapadniętej blizny po cesarskim cięciu. Transfer można także wykonać do okolicy przedsionka pochwy i samej pochwy, szczególnie w przypadku jej suchości lub powtarzających się pęknięć w obrębie przedsionka.

Dodatkowo, z uwagi na obecność w preparacie komórek macierzystych tkanki ulegają regeneracji, lipotransfer jest więc najlepszą metodą regeneracji skóry i tkanki podskórnej. Autoprzeszczep tłuszczu można więc śmiało nazwać leczeniem.

W większości przypadków lipotransfer wykonywany jest w znieczuleniu miejscowym, wobec czego od pacjenta nie jest wymagane specjalne przygotowanie. Jedynym co powinien zrobić to wykonać badania krwi (morfologia i układ krzepnięcia), w celu oceny braku zwiększonego ryzyka krwawienia. Ponadto, pacjent nie powinien palić papierosów. Nikotynizm zwiększa degradację małych naczyń będących kluczowymi w procesie regeneracji skóry. To właśnie ten nałóg jest główną przyczyną szybszego jej starzenia.

Oczywistym jest fakt, że pacjent nie może być chory ani mieć jakichkolwiek zmian skórnych mogących budzić podejrzenie raka lub czerniaka. W takim przypadku przed zabiegiem powinien udać się do dermatologa celem zbadania zmian dermatoskopem. Potencjalne pacjentki nie mogą być w ciąży, jednak laktacja nie stanowi przeciwwskazania do tej terapii.

Bezpieczeństwo terapii i praktycznie brak skutków ubocznych zawdzięczamy faktowi, iż przeszczepiany materiał jest autologiczny, czyli dawcą przeszczepu jest sam biorca. Nie może więc być mowy o ryzyku jakiejkolwiek reakcji alergicznej. Jedynym ryzykiem jest infekcja, która może się pojawić w przypadku niedochowania należytej aseptyki zarówno podczas pobierania tłuszczu, jak i jego preparowania i podawania do tkanek.

Skóra w miejscu liposukcji oraz ta, do której będzie wykonywany przeszczep powinna zostać umyta specjalnym środkiem do dezynfekcji chirurgicznej. Dodatkowym zabezpieczeniem powinno być zastosowanie specjalnych serwet chirurgicznych, którymi należy obłożyć obydwie okolice w taki sposób, żeby nie było możliwości dotknięcia przez lekarza nieumytego miejsca.

Kolejną kwestią jest sam ubiór operatora. Lekarz powinien używać jałowych rękawiczek chirurgicznych i być ubrany w jednorazowy, jałowy fartuch chirurgiczny.

W postępowaniu po zabiegu najważniejszym jest ucisk okolicy z której pobrany został tłuszcz. W przypadku niewielkiej ilości, jak 50-100 ml, kompresja powinna być stosowana ok. tygodnia i służy jedynie zmniejszeniu ryzyka powstania zbiornika rozpuszczonego tłuszczu, który, tak czy inaczej, się wchłonie. Musimy pamiętać, że nie cała pobrana tkanka tłuszczowa jest przeszczepiana. Z odessanego materiału wykorzystywana jest około połowa. Resztę stanowi podany na początku zabiegu roztwór Kleina. W przypadku odessania większej ilości tłuszczu niż potrzebny do transferu ze względów estetycznych (np. cały brzuch, boczki czy uda), pacjent powinien nosić specjalny uciskowy gorset przez miesiąc całą dobę, a przez kolejny tylko w dzień. Dodatkowo, powinien być poddawany zabiegom rehabilitacyjnym i endermologicznym w celu uniknięcia powstania nierówności okolicy poddanej liposukcji.

Okolica poddana przeszczepowi powinna być utrzymywana w czystości i nie wystawiana na słońce przez tydzień po zabiegu.

Dr n. med. Rafał Kuźlik – ginekolog-położnik oraz specjalista z zakresu ginekologii plastycznej i rekonstrukcyjnej z ponad dwudziestoletnim doświadczeniem. Współwłaściciel Kliniki SaskaMed w Warszawie.